THỪA KẾ THEO DI CHÚC

THỪA KẾ THEO DI CHÚC

Luật sư trả lời:

Theo khoản 1 Điều 643, khoản 1 Điều 611 Bộ luật Dân sự 2015 thì thời điểm di chúc có hiệu lực là kể từ thời điểm người có tài sản chết. Theo quy định này, di chúc của ba bạn sẽ có hiệu lực, bạn sẽ tiến hành thủ tục khai nhận di sản thừa kế sau khi ba bạn mất. Tuy nhiên trước khi mất, ba bạn lại tiến hành hoạt động chuyển nhượng thửa đất đã được ghi trong di chúc, như vậy nếu hoạt động mua bán này là hợp pháp, người mua đã được cấp GCNQSD đất cho thửa đất này thì thửa đất đã không còn thuộc quyền sở hữu của người cha, do vậy khi người cha mất đã không còn di sản để chia cho bạn theo di chúc.

Trong trường hợp của này, bạn cần kiểm tra lại hoạt động chuyển nhượng quyền sử dụng đất của người cha đã có hợp pháp chưa.

Theo Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015 có quy định điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự, bao gồm:

 “1. Giao dịch dân sự có hiệu lực khi có đủ các điều kiện sau đây:

a) Chủ thể có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự phù hợp với giao dịch dân sự được xác lập;

b) Chủ thể tham gia giao dịch dân sự hoàn toàn tự nguyện;

c) Mục đích và nội dung của giao dịch dân sự không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.

2. Hình thức của giao dịch dân sự là điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự trong trường hợp luật có quy định.”

Điều 188 Luật Đất đai 2013 quy định điều kiện thực hiện các quyền chuyển nhượng quyền sử dụng đất khi có điều kiện sau: a) Có Giấy chứng nhận, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 186 và trường hợp nhận thừa kế quy định tại khoản 1 Điều 168 của Luật Đất đai 2013; b) Đất không có tranh chấp; c) Quyền sử dụng đất không bị kê biên để bảo đảm thi hành án; d) Trong thời hạn sử dụng đất.

Về hình thức hợp đồng được quy định tại Khoản 3 Điều 167 Luật Đất đai  2013 như sau: “3. Việc công chứng, chứng thực hợp đồng, văn bản thực hiện các quyền của người sử dụng đất được thực hiện như sau: Hợp đồng chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất, quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất phải được công chứng hoặc chứng thực, trừ trường hợp kinh doanh bất động sản quy định tại điểm b khoản này.”

Với các quy định nêu trên, bạn cần kiểm tra:

1. Tại thời điểm chuyển nhượng, người cha có tỉnh táo, minh mẫn, còn đầy đủ năng lực hành vi dân sự hay không? Các hồ sơ bệnh án, điều trị bệnh, lời khai của người làm chứng… cũng có thể là cơ sở để xem xét sự tự nguyện của người cha khi ký hợp đồng;

2. Kiểm tra các điều kiện về giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, hợp đồng đã được công chứng hay chưa, các nội dung chuyển nhượng có phù hợp với pháp luật hay không?

Nếu có cơ sở xác định hợp đồng chuyển nhượng của người cha đã thực hiện không đúng pháp luật, bạn có quyền khởi kiện ra Tòa án, yêu cầu tuyên bố hợp đồng chuyển nhượng vô hiệu do vi phạm pháp luật, giải quyết hậu quả của hợp đồng bị tuyên vô hiệu và yêu cầu được nhận lại quyền sở hữu thửa đất do thừa kế theo di chúc.

Luật sư PHAN THANH NAM